Vertrouwen en meerwaarde, waaronder de economische meerwaarde voor onze gemeenten, liggen ten grondslag aan de groei in onze dienstverlening. Daarbij is in het afgelopen jaar gefocust op onder meer effectiviteit en kwaliteit in de dienstverlening. Zo beogen we in de relatie met onze gemeenten (potentiële) behoeften continu af te stemmen met het huidige aanbod en te anticiperen op mogelijke economische ontwikkelingen of (bewoners)behoeften. Door onder meer materieel, kennis, mankracht en logistiek gemeente-overstijgend in te zetten, zijn we in 2017 in staat geweest om synergie te creëren en een meer effectieve dienstverlening.
Met de ontwikkeling van de unit BuitenRuimte is in 2016 tevens een begin gemaakt met het concretiseren van de toegevoegde waarden voor onze gemeenten en verbonden partijen. In 2018 ronden we dit proces af met een concreet dienstverleningsconcept en een concrete (strategische) visie op de toekomst (‘stip op de horizon’). Daarbij wordt ook de extra (economische) meerwaarde in kaart gebracht die we kunnen behalen door een nog nauwere samenwerking tussen de taakgebieden grondstoffen en openbare ruimte.
Bij het plannen van groenwerkzaamheden en projecten wordt steeds opnieuw gekeken naar een gepaste inzet van medewerkers. Daar waar het kan en meerwaarde biedt voor de ontwikkeling zetten we, naast vakkrachten, teams van activerings- en participatiemedewerkers in. Gemotiveerde krachten met een afstand tot regulier werk, doen – meestal binnen hun eigen gemeente – een periode werkervaring en kennis op en worden gecoacht op weg naar reguliere arbeid. Daarnaast bieden we mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt zinvol werk en ontwikkeling. Met de inzet van deze lokale teams dragen we in de buitenruimte een steentje bij aan de lokale economie en de persoonlijke economische positie van medewerkers.
De inzet van deze teams verloopt zoveel mogelijk via lokale of regionale begeleidings- en netwerkorganisaties waaronder Delta/Het Plein, Scalabor, Felua en Konnected. Ook daarmee beogen we een bijdrage te leveren aan regionale economische ontwikkeling.
Bij specifieke onderhouds- of uitvoeringswerkzaamheden in de openbare ruimte maken we – daar waar het kan – gebruik van de diensten van lokale aannemers of ondernemers. Dit varieert van de uitvoering van gladheidsbestrijdingsbeleid tot aan maaien van grote arealen en (verplicht) boomtechnisch onderzoek of onderhoud.
Circulus-Berkel heeft, naast kennis binnen de domeinen grondstoffenbeheer en buitenruimte, disciplines in huis op het gebied van activering en bewonersparticipatie. De ervaring opgedaan binnen onder meer Cambio in Deventer integreren we waar mogelijk in onze overige dienstverlening. Circulus-Berkel werkt daarbij samen met sociale partners en welzijnsorganisaties.
Binnen de unit BuitenRuimte bieden we de gemeente een integrale benadering: onderhoud en beheer van de openbare ruimte in combinatie met buurtparticipatie en arbeidsactivering. Daarmee ondersteunen we onze gemeenten bij de invulling en uitvoering van verantwoordelijkheden als de uitvoering van de Participatiewet.
Werkzaamheden in de openbare ruimte bieden bij uitstek mogelijkheden voor sociale activering. Persoonlijke ontwikkelingskansen, maar ook de meerwaarde van zinvol werk, het wennen aan een dagritme en collegiale omgang hebben een belangrijke persoonlijke en sociale impact.
In Lochem worden WSW-medewerkers, langdurig werkzoekenden en mensen met een grote afstand en een meervoudige problematiek bij ons gedetacheerd door Delta/Het Plein, in Apeldoorn door Felua en in Doesburg door Scalabor. In Deventer vinden activerings- en arbeidsparticipatietrajecten plaats via sociaal werkvoorzieningschap KonnecteD en via Cambio, de discipline binnen Circulus-Berkel die zich vanuit de gemeentelijke opdracht richt op onder meer lokale activeringsprojecten.
‘Handmatig als het kan, machinaal als het moet’: dat is waar het straatvegerproject in Apeldoorn voor staat. De teams komen in nauwe samenwerking met de gemeente tot stand en bestaan uit medewerkers met een grote afstand tot regulier werk. De teams doen reinigingswerk in de binnenstad dat gezien en gewaardeerd wordt, ontwikkelen dagritme en vergroten met coaching de kansen op een reguliere baan. Een schone binnenstad, het vegen en ter plekke scheiden van afval zet inwoners bovendien aan dit gedrag te volgen. Het project draaide ook in 2016 succesvol. In Deventer kennen we een vergelijkbare aanpak onder de naam Wijkteams. Deze (handmatige) reinigingsteams worden wijkgericht ingezet en begeleid door Cambio. De zichtbaarheid van de medewerkers en hun reinigingstaak verhoogt binnen de wijk niet alleen het respect voor de werkzaamheden en de eigen woonomgeving, maar geeft individuele medewerkers bovendien weer sociale aansluiting.
Voor mensen met verslavingsproblematiek bestaan in Deventer en Apeldoorn sinds 2013 zogeheten ‘CleanTeams’. Deze groepen houden bepaalde straten en terreinen (handmatig) schoon. Het werk biedt een stabiele basis van waaruit persoonlijke problemen worden aangepakt. De nadruk ligt verder op het ontwikkelen van communicatieve en non-communicatieve vaardigheden, belangrijke bagage voor de ontwikkeling van zelfstandigheid, burgerschap en voor sociale integratie. Elk CleanTeam heeft een eigen locatie, een meewerkend coach en vaste begeleiders.
Mensen die veelvuldig in aanraking zijn geweest met justitie worden door Cambio in Deventer in de ‘Buitenploeg’ op weg geholpen. Zij verrichten onderhouds- en reinigingswerkzaamheden in het buitengebied en leveren zo een positieve bijdrage aan de leefomgeving. De medewerkers krijgen intensieve persoonlijke begeleiding bij het oplossen van problemen en een zinvolle dagbesteding, waardoor de kans op terugval in criminaliteit vermindert. De Buitenploeg kent een eigen locatie, eigen begeleiders en werkzaamheden.
Circulus-Berkel streeft ernaar in 2020 jaarlijks ongeveer vijfhonderd mensen aan werk te helpen, waarvan een groot deel binnen BuitenRuimte. Het is van belang de externe ontwikkelingen die van invloed zijn op het behalen van deze ambities nauwlettend te monitoren. Zo is onzeker hoeveel en op welke wijze medewerkers uit de voormalige WSW-bedrijven de komende jaren beschikbaar zijn, en wat de omvang en het profiel is van mensen die vanuit de Participatiewet toegewezen worden voor een traject binnen Circulus-Berkel.
Bewonersparticipatie
Door het verhogen van positieve betrokkenheid, worden bewoners zich meer bewust van en medeverantwoordelijk voor de leefomgeving. Ook in de openbare ruimte stimuleren we bewoners bij te dragen aan een schone, veilige en prettige woonomgeving. Zo is de buurt geen omgeving op afstand, maar een gedeelde leefomgeving. Het melden van bijvoorbeeld onveilige of onhygiënische situaties of defecten zien we als een eenvoudige maar belangrijke vorm van betrokkenheid.
Met 'bewonersparticipatie' geven we handen en voeten aan betrokkenheid in georganiseerde vorm. Dat doen we onder meer door het faciliteren, ondersteunen en organiseren van initiatieven op het gebied van bijvoorbeeld (buurt)reiniging, blad-, vuurwerk- of zwerfvuilacties of het onderhouden van groen. In Deventer wordt dit al jaren succesvol geïnitieerd en begeleid door de Cambio-methodiek ‘Deventer Schoon Familie’ (DSF) waaraan circa vierduizend inwoners zich vrijwillig hebben gecommitteerd.
De kennis en ervaring vanuit Cambio en de DSF is in het afgelopen jaar projectmatig ingezet in andere gemeenten zoals Apeldoorn en Doesburg. De komende jaren verwachten we een meer structurele en gemeente-overstijgende inzet en een uitbreiding van participatie-initiatieven. Bewoners zijn daarbij niet alleen mede-uitvoerder, maar steeds vaker partners. Een goede dialoog met omwonenden en gemeente staat daarbij centraal.
Binnen de gemeente Lochem hebben we met bewonersgroepen tientallen gebruikersovereenkomsten afgesloten voor de adoptie van openbaar groen. De contacten met de bewoners verlopen via partner SWL. Daarnaast zijn er adoptieovereenkomsten voor het onderhoud van onder meer herdenkingsmonumenten, rotondes en buurtvoorzieningen. In samenwerking met bewoners en de ambtenaar voor burgerinitiatief zijn in kernen diverse verkeerstechnische en -remmende maatregelen getroffen. Bij grote groen- of civieltechnische projecten en herstructureringen is omwonendenoverleg cruciaal. In het afgelopen jaar is vanuit het IG-bureau succesvol geïnvesteerd in de bewonersdialoog.
De noodzakelijke reductie van CO2-uitstoot vraagt ook in de openbare ruimte om een efficiënte inzet van materieel en wagenpark, dat stapsgewijs wordt verduurzaamd. In toenemende mate wordt het vrijkomende ‘afval’ ingezet als grondstof.
Met onze gemeenten worden afspraken op maat gemaakt over het duurzaam verwerken of gebruiken van vrijkomend groen in de buitenruimte. Zo zet de gemeente Lochem samen met Circulus-Berkel hout, vrijgekomen door onderhoud of kap van bomen, om in houtchips. Deze chips kunnen efficiënt worden omgezet in energie. Daarnaast worden de mogelijkheden onderzocht voor fermentatie van bermmaaisel tot bokashi, het Japanse woord voor goed gefermenteerd organisch materiaal,
Om onnodige milieubelasting tegen te gaan en vooruitlopend op de aangescherpte regelgeving (het verbod op gebruik van glyfosaat), is binnen onze gemeenten langere tijd ervaring opgedaan met duurzame vormen van onkruidbestrijding. Sinds 2016 bestrijden we op al onze locaties onkruid op duurzame wijze, zowel handmatig als machinaal. Bij duurzame methoden steekt onkruid sneller de kop op dan bij chemische verdelging. Daarom spreken we ook wel van 'onkruidbeheersing'. Op dit moment worden hiervoor hete lucht, heet water en borstels ingezet.
Het ecologisch bestrijden van onkruid stelt ons de komende jaren voor een uitdaging. Met de overige gemeenten in Nederland zoeken we naar een optimale afstemming en methodiek. De meest effectieve aanpak hangt af van lokale omstandigheden, maar ook van weersomstandigheden. In het afgelopen jaar bleek onze aanpak met hete lucht tot de minste CO2-uitstoot te leiden. Deze methode bleek echter minder effectief bij een natte ondergrond. Extra veegwerkzaamheden en daarmee het verwijderen van de voedingsbodem voor onkruid verhogen mogelijk de effectiviteit. In samenspraak met onze opdrachtgevers houden we de traditionele veegtaak (reiniging) en onkruidbeheersing daarom graag nauw aan elkaar gekoppeld.
Ecologische meerwaarde krijgt in het reguliere beheer steeds meer ruimte.Een zichtbaar voorbeeld is het ecologisch bermbeheer. Dit voeren we uit middels verschralingsbeheer; met grote machines wordt gemaaid en gezogen en het maaisel wordt meteen afgevoerd. Verschillende methoden zijn mogelijk, denk aan maaien, rillen en persen, maaien én oprapen of maaizuigen. Dit laatste is voor nu het meest efficiënt. Door maaisel af te voeren verschralen we de berm en worden grassen en ruigtekruiden bloemrijke kruidenranden.
Op voldoende verschraalde locaties zien we kruidenrijke vegetaties en soms zelfs beschermde soorten. We maaien dan later in het jaar zodat zaad zich verspreid voordat de machines langskomen. Tegelijkertijd zien we een grote uitdaging in de uitheemse invasieve soorten. In hoog tempo breidt een soort als de duizendknoop zich uit. Om deze soorten te beheersen maaien we in 2018 nog intensiever op bekende groeilocaties.
In het slotenbeheer zien we een soortgelijke ontwikkeling. Het onderhoud voeren we tweejaarlijks uit, verdeeld in gebied noord en zuid. Een enkele sloot is jaarlijks aan de beurt. Bij het korven wordt de kruiden- en rietvegetatie verwijderd om dichtgroeien van het slootprofiel te voorkomen. Daar waar het mogelijk is wordt ook gefaseerd gemaaid. Langs de Hanzeweg, aan het kanaal en de Berkeloever, worden jaarlijkruige delen gemaaid en laten we bloeiende delen staan. Zo dammen we de ontwikkeling van riet en wilgenopslag in, en verhogen we de ecologische waarde.
Circulus-Berkel
Circulus-Berkel verzorgt het afvalbeheer en verricht diensten in de openbare ruimte voor acht gemeenten, die ook aandeelhouder zijn.
Het werkgebied van Circulus-Berkel bestaat uit de gemeenten Apeldoorn, Bronckhorst, Brummen, Deventer, Doesburg, Epe, Lochem en Zutphen.
Uitgangspunt bij onze activiteiten is ons gezamenlijke doel: een duurzame leefomgeving. Daarin hebben sociale werkgelegenheid en bewonersparticipatie een duidelijke plek. Zo verduursamen we de leefomgeving. Per gemeente worden daarvoor afspraken gemaakt.
