Het ambitieuze grondstoffenplan 2015-2018 van de gemeente Deventer is ook in 2017 verder uitgevoerd. Het hoofddoel is een vermindering van restafval tot onder 100 kilo per inwoner per jaar en daaraan gekoppeld een bronscheidingspercentage van minimaal 75 procent.
Na de invoering van het apart inzamelen van PMD in 2015, de verlaging van de inzamelfrequentie van restafval en invoering van de BEST-tas in 2016, stond 2017 in het teken van het aanpakken van de verrommeling van het straatbeeld: het Offensief Deventer. In dat kader is extra ingezet op handhaving en toezicht, maar werd er ook intensiever opgeruimd en werden er strakkere afspraken gemaakt met Sallcon over de inzameling van droge componenten. Het resulteerde in minder klachten. Verder zijn de hotspots onderzocht en werden interviews met omwonenden afgenomen om uiteindelijk per hotspot een pakket maatregelen in te voeren. Als laatste onderdeel van het offensief zijn ook de openbare prullenbakken onderzocht op afvaldumping en is hiervoor een verbeterplan gemaakt. Dit plan wordt in 2018 uitgevoerd.
De stappen die de afgelopen jaren in de zogenoemde fase 1 van het grondstoffenplan zijn genomen, worden in februari 2018 geëvalueerd. De resultaten zien er goed uit: Deventer loopt voor op schema. Na de evaluatie wordt bekeken welke aanpassingen er nodig zijn voor het grondstoffenplan dat gaat gelden na 2018. Dat zal geënt zijn op de invoering van gespiegeld inzamelen en de minicontainer voor papier. Een nieuw college en de nieuwe raad zullen hierover besluiten.
In maart 2017 zijn in het kader van de proef met de Schillenboer 2.0 inwoners uit drie wijken van Deventer hun groente- en fruitafval gescheiden gaan houden. In twee wijken met hoogbouw werd keukenafval wekelijks opgehaald. Inwoners kregen een inzamelmiddel voor op het aanrecht en biologisch-afbreekbare zakjes. In de derde wijk met laagbouw werd het GF-afval via de reguliere gft-container ingezameld, maar richtte het project zich voornamelijk op communicatie en participatie. De eindevaluatie van het project volgt voorjaar 2018, maar duidelijk is dat de respons en de kwaliteit van het ingezamelde materiaal goed zijn. De inzamelkosten zijn wel hoog. Of er een sluitende businesscase is te maken hangt dan ook af van hoe hoogwaardig het ingezamelde materiaal kan worden toegepast. TNO doet hier onderzoek naar.
Ook in de ontwikkeling van het Clean Tech Center – inclusief Recycleplein – zijn het afgelopen jaar grote stappen gezet. Er is een definitief besluit genomen over de financiering van de nieuwbouw, waardoor er naar verwachting eind 2018 kan worden begonnen met de bouw. De realisatie wordt begin 2020 verwacht. Op de nieuwe locatie komen niet alleen de twee huidige recyclepleinen van Circulus-Berkel samen; ook Het Groenbedrijf, de locatie Diepenveenseweg van Cambio, en mogelijk kringloopbedrijf Het Goed worden er gehuisvest.
CleanWise is in 2017 verder uitgerold in Deventer. Na basisscholen en verenigingen sloten ook de eerste middelbare scholen aan bij het project. Op de scholen focust CleanWise bij de start vooral op het idee dat grondstoffen scheiden op school net zo gewoon moet zijn als thuis. Basisscholen kunnen daarnaast net als verenigingen een stukje grond adopteren, dit een jaar lang zwerfafvalvrij houden en dit afval gescheiden aanbieden. Als zij hierin slagen, krijgen ze een vergoeding. Circulus-Berkel levert containers, zodat grondstoffen die vrijkomen bij de scholen en verenigingen en het opgeruimde zwerfafval gescheiden kunnen worden ingezameld. Daarmee wordt aangesloten bij Schoon Belonen, de landelijke pilot voor het gescheiden inzamelen van blikjes en flesjes.
Uit de Benchmark Huishoudelijk Afval is gebleken dat Deventer ten opzichte van vergelijkbare gemeenten tot de koplopers behoort op het gebied van het huishoudelijk afvalbeheer. De gemeente kwam in de eigen categorie als één van de beste uit de benchmark van Rijkswaterstaat en de NVRD. De benchmark is gericht op beleid, resultaat, kosten en aanpak van huishoudelijk afvalbeheer en geeft inzicht in de effectiviteit en efficiëntie van de gemeentelijke inzamelsystematiek. Meest opzienbarende prestatie is dat Deventer voor het eerst in de geschiedenis ook qua kosten onder het benchmarkgemiddelde is gekomen. Dit terwijl de dienstverlening verder is uitgebreid en de milieuprestatie is verbeterd.
Als volledig onderdeel van Circulus-Berkel werkt Cambio in Deventer actief aan het vergroten van de leefbaarheid van de wijken door werkzaamheden in de openbare ruimte en kleinschalige laagdrempelige projecten ter ondersteuning van de buurteconomie aan te bieden. Daartoe behoren ook activeringstrajecten voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en dagbesteding voor mensen met een WMO-indicatie. Onderscheiden wordt Cambio Buurtbeheer en Cambio Keuken.
Het afgelopen jaar is Cambio Buurtbeheer betrokken geweest bij acties als Schoon Belonen, Koffiedik en GF (groente fruit) en het verminderen van bijplaatsingen bij ondergrondse containers. De koffiedikactie is een permanent project geworden, waarin bij horeca het koffiedik wordt opgehaald waarop oesterzwammen worden kweekt. De kweek is een spin-off van de Techniekfabriek. Gekeken wordt of Cambio Keuken van de paddenstoelen bitterballen kan maken, die weer aan de horeca geleverd kunnen worden.
Deventer Schoon Familie is een formule van Cambio Buurtbeheer om de fysieke en sociale leefbaarheid te vergroten via bewonersparticipatie. Jaarlijks worden zo’n honderd acties georganiseerd, waarvan vier grote seizoensacties. Het afgelopen jaar is het gehele ledenbestand van de familie nagebeld om de gegevens te controleren en om te peilen of er nog interesse is voor deelname. Het resultaat is een up-to-date bestand van ruim 3.700 leden die actief zijn om hun eigen buurt schoon te houden. In 2018 wordt een nieuwe ledenwerfcampagne gehouden.
Cambio Buurtbeheer heeft begin 2017 de Techniekfabriek geopend in Deventer. Hier worden grondstoffen omgezet in duurzame producten, zoals boodschappentassen gemaakt van oude banners, wandtegels van geshredderde en gesmolten plastic bekers. De activiteiten in de fabriek dragen zo bij aan de circulaire economie, de bewustwording bij mensen dat restafval ook een grondstof kan zijn én aan de sociale doelen van Circulus-Berkel. De fabriek biedt namelijk kansen voor mensen uit de dagbesteding, mensen vanuit activering en vrijwilligers. Het eerste jaar kende een grote toeloop van deelnemers van aanvankelijk acht tot uiteindelijk dertig.
Markante gebeurtenis in 2017 was dat de leermeesters en werkbegeleiders in 2017 zijn gecertificeerd tot erkend leermeester Fietstechniek. Verder zijn in het afgelopen jaar een aantal grote opdrachten binnengekomen vanuit de zakelijke markt voor de fietsenwerkplaats. Onder de naam Recycle worden fietsen met gerecyclede materialen opgeknapt en ook de make-over van fietsen onder ‘Verhip mijn fiets’ is voortgezet.
Onder het merk VEEG zijn nu vier soorten designbezems en ook de Recycletrolley, een omgebouwde golfkar, waarmee drie afvalfracties in de buitenruimte ingezameld kunnen worden, blijft een succes en wordt door verschillende andere gemeenten afgenomen.
775 Verrichte reparaties
612 Verkoop tweedehandsfietsen
66 Nieuwe ‘Recycle’ of ‘Verhip mijn fiets’ fietsen
10 Zwerfafvaltrolleys
46 VEEG social label bezems
In de schoonmaak zijn ook de leer-werktrajecten gestart in samenwerking met het AOC. De wasserette kent een grote toename van opdrachtgevers. Ook Circulus-Berkel laat er steeds vaker de was verzorgen. Maar er is ook een verschuiving naar andere doelgroepen, waarvoor we een combinatie van diensten van maaltijden, wassen, schoonmaak en klussen kunnen aanbieden. Aan ouderen bijvoorbeeld, zodat ze zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Maar ook aan mensen met een beperking om ze te kunnen ondersteunen, of aan alleenstaanden in de strijd tegen vereenzaming.
Bij Cambio draait het om werk. Het onderdeel ‘Reiniging’ valt sinds 2016 onder de unit BuitenRuimte. Hiervoor zijn gemiddeld 28 medewerkers op activeringsplekken in 2017 werkzaam geweest. Bij Cambio Buurtbeheer en Keuken zijn gedurende het jaar gemiddeld vijftig mensen aan het werk geweest. Daarmee liep de instroom wat achter bij de verwachtingen. Het laatste kwartaal zijn echter veel mensen ingestroomd in een leer-werktraject, vooral bij de Techniekfabriek en de Keuken.
Op jaarbasis begeleidden we in 2017 zestien mensen in onze twee Cleanteams. Daarnaast bood de Buitenploeg werk aan tien veelplegers. 90 procent van hen is niet teruggevallen in criminele activiteiten.
Eind 2015 heeft Deventer een congres over VANG Buitenshuis georganiseerd. Hier werd de ‘Deventer norm’ geïntroduceerd waarbij afvalscheiding in de buitenruimte net zo vanzelfsprekend wordt als afvalscheiding thuis. In 2016 is aan een plan gewerkt dat scheiden buitenshuis eenvoudiger moet maken. In 2017 is dit plan vastgesteld en uitgerold. Er komen vanaf het eerste kwartaal van 2018 onder andere nieuwe afvalbakken in de binnenstad. Deze bestaan uit twee compartimenten, zodat inwoners PMD en restafval ook buitenshuis kunnen scheiden. Uiteindelijk moet de complete afvalbakkeninfrastructuur in Deventer worden verbeterd. Voor evenementen zijn met de organisaties afspraken gemaakt over het verplicht scheiden van grondstoffen.
Het Groenbedrijf en Circulus-Berkel zijn in 2017 intensiever gaan samenwerken in de buitenruimte. In een proefgebied in Deventer werden werkzaamheden van het Groenbedrijf en de unit BuitenRuimte gezamenlijk gepland en in de uitvoering afgestemd. Zo wordt er bijvoorbeeld voor een optimaal eindresultaat eerst gemaaid en vervolgens geveegd. Uit een evaluatie blijkt dat de werkwijze enthousiast is ontvangen, ook door het uitvoerend personeel. De werkwijze wordt in de loop van 2018 verder uitgerold in de hele gemeente.
Extra aandacht komt er voor de beleving van inwoners. Uit een integraal onderzoek dat samen met het Groenbedrijf in twee wijken is uitgevoerd blijkt dat inwoners een technisch schone en nette buurt niet altijd als schoon en netjes ervaren. Bovendien blijkt uit het onderzoek dat er ook tussen buurten duidelijke verschillen bestaan over wat er onder schoon en netjes wordt verstaan. In de ene wijk is wat onkruid uit den boze, terwijl een andere wijk hier niet over valt. De uitkomsten pleiten voor maatwerk op buurtniveau. In 2018 worden nadere interventies gepleegd en de effecten hiervan gemonitord. Zodoende kan worden bekeken hoe de beleving van inwoners positief kan worden beïnvloed.
Ook het afgelopen jaar is de hoeveelheid restafval en grondstoffen die door de inwoners van Deventer werd aangeboden afgenomen met 4 procent tot gemiddeld 373 kilo. Sinds de invoering van diftar in 2013 is sprake van een trendmatige afname, vooral door vermindering van het restafval en grof restafval. Bij de gescheiden aangeboden grondstoffen is de afname veel minder. Sommige stromen, zoals PMD en frituurvet nemen juist sterk toe.
In 2017 liet het restafval en grof restafval een daling zien van 9 procent naar 86 kilo per inwoner. Daarmee heeft Deventer de nationale doelstelling van 100 kilo – die voor 2020 staat – voor het tweede opeenvolgende jaar gehaald. De hoeveelheid gescheiden aangeboden grondstoffen was met gemiddeld 287 kilo per inwoner 2 procent minder dan het jaar ervoor. In 2017 nam de hoeveelheid ingezameld PMD met 11 procent toe tot 35 kilo per inwoner. Bij de milieustraat werd ook in 2017 weer minder aangeboden.
Omdat de vermindering van het aangeboden restafval meer was dan de afname van de aangeboden grondstoffen, nam het scheidingspercentage met ruim een procentpunt toe naar 77 procent. Daarmee is het landelijke doel van 75 procent in 2020 voor het tweede opeenvolgende jaar gepasseerd.
