Onze activiteiten in het beheer van grondstoffen hebben een economische, milieu- en sociale impact. Waar de impact uit bestaat, is hieronder beschreven.
Het doelmatig uitvoeren van het restafval- en grondstoffenbeheer voor de aangesloten gemeenten is sinds de oprichting van Circulus-Berkel een kerntaak. Optimalisering van de dienstverlening is dan ook een continu proces. Bij de inzameling wordt steeds gekeken naar hoe deze het efficiëntst kan worden ingericht. Voeling met de markt houden wij door een deel van de inzameling, na een Europese aanbesteding, neer te leggen bij een commerciële partij.
Het verminderen van restafval en de meeropbrengst van grondstoffen is een andere ontwikkeling die de kosten voor gemeenten verminderen. Sinds 2009, toen de campagne voor restafvalreductie begon, is de hoeveelheid in de regio met bijna de helft afgenomen. Minder restafval en meer grondstoffen betekent daarnaast ook dat de opbrengsten uit die grondstoffen toenemen. De start van de PMD-inzameling creëert bijvoorbeeld opbrengsten die ten goede komen aan de gemeenten.
Een ander aspect waarin Circulus-Berkel een verschil kan maken, is vanwege de grootte van de organisatie en het verzorgingsgebied. Bij aanbestedingen bijvoorbeeld legt de omvang vaak voldoende gewicht in de schaal. Daar waar meer schaalgrootte gewenst is, zoeken wij samenwerking met partnerbedrijven, zoals het afgelopen jaar bij de aanbesteding van het transport en de verwerking van verpakkingsglas. Daarnaast vindt ook op andere gebieden samenwerking plaats, zoals bij de ontwikkeling van publiekscampagnes en de ontwikkeling van nieuwe methoden voor de verwaarding van grondstoffen.
Circulus-Berkel wil regionaal daar waar mogelijk een bijdrage leveren aan de verduurzaming en de ontwikkeling van werkgelegenheid. Daarvoor werken we samen met tal van organisaties en nemen we deel in belangrijke initiatieven. Zo hebben we samen met gemeenten het initiatief voor een Cleantech Regio ondersteund en nemen we deel aan het Gelders Energieakkoord. Verder zijn we actief betrokken bij het project voor de Groene Fabriek in Lochem.
Een belangrijke sociale bijdrage leveren wij in de regio door het creëren van werk. In 2017 waren 167 werknemers werkzaam voor de unit Grondstoffen, waarvan 51 op het gebied van sociale arbeid. Het werk richten we daarbij zo mogelijk in om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans te geven. Daarvoor werken we samen met sociale werkbedrijven in de regio zoals Werkbedrijf Lucrato (voorheen Felua), Scalabor (het voormalige Presikhaaf Bedrijven), Konnected (voorheen Sallcon) en Het Plein. Met Delta is een detacheringsovereenkomst om mensen naar een duurzame werkplek te begeleiden. Verder ontwikkelen we initiatieven waarmee we zowel werk als waarde uit grondstoffen kunnen creëren. Zo onderzoeken we de mogelijkheden van regionale opwerking van organische reststromen tot waardevolle grondstoffen.
Het bereiken van milieuwinst en werkgelegenheid realiseren we via verschillende projecten. De BEST-tas levert extra werk op, mede voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zo vindt de sortering van de tas plaats bij kringloopwinkels. Het e-goed uit de BEST-tas wordt door Weee Nederland uitgesorteerd, waardoor ook sociale werkgelegenheid ontstaat. De sortering van textiel zal in 2019 weer terug naar de regio zijn gehaald. Dan zal in samenwerking met ReShare Leger des Heils een textielsorteercentrum in Deventer voor de regio worden geopend waarin we niet alleen milieuwinst realiseren door het behoud van grondstoffen, maar ook een aanzienlijke sociale winst door het verhogen van de werkgelegenheid.
Minder restafval en meer grondstoffen stoelt voor een belangrijk deel op participatie. Immers, bronscheiding staat aan de basis van het behoud van grondstoffen met een hoge kwaliteit. Het afgelopen jaar hebben inwoners van de gemeenten daar weer een belangrijke bijdrage aan geleverd, door actief meer grondstoffen te scheiden en aan te bieden. Bijvoorbeeld door naar een van de Recyclepleinen te gaan, mee te doen met de pilot keukenafval, de BEST-tas te vullen en aan de straat te zetten of PMD gescheiden van het restafval te houden. Regelmatig worden acties gehouden om mensen hierbij te ondersteunen, zoals afgelopen jaar de extra informatie over de BEST-tas en de campagne 'Doe mee met PMD’. Andere voorbeelden van participatie zijn CleanWise voor scheiden op school en omgeving en de taxusinzameling waardoor medicijnen voor kanker kunnen worden gemaakt.
De transitie van restafval naar grondstoffen levert een grote bijdrage aan het milieu. Door hergebruik van grondstoffen hoeven minder primaire grondstoffen gebruikt te worden. Sommige van die grondstoffen zijn eindig: de voorraad ervan op aarde is op een gegeven moment uitgeput. Voor sommige grondstoffen, zoals bepaalde metalen in e-goed, is dat al binnen enkele decennia. Bij primaire grondstoffen betekent dit ook vaak dat er verlies van milieu en natuur optreedt. Voor bijvoorbeeld papier moeten bomen worden gekapt en voor glas uit primaire grondstoffen moet veel meer energie worden gebruikt dan voor oude glasscherven.
De overgang naar minder restafval en meer grondstoffen draagt voor een belangrijk deel bij aan het realiseren van de klimaatdoelstellingen zoals die in Parijs zijn afgesproken. Door minder restafval te verbranden, wordt minder CO2 uitgestoten. Door meer grondstoffen her te gebruiken, is minder energie nodig, en dat geeft dus een lager verbruik van fossiele brandstoffen.
De noodzakelijke reductie van CO2-uitstoot vraagt ook in de openbare ruimte om een efficiënte inzet van materieel en wagenpark. De optimalisering van routes en daarmee een vermindering van het aantal kilometers blijft een continu proces. Daarnaast verduurzamen wij stapsgewijs ons wagenpark. Onderdeel daarvan is een verschuiving van minder achter- en zijladers naar meer kraanwagens voor de inzameling. Dat levert zowel milieuwinst op als een kostenvoordeel. Verder is een verschuiving gaande van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare. Het afgelopen jaar is het gebruik van hernieuwbare brandstof aanzienlijk toegenomen en wordt elektrisch rijden daar waar mogelijk toegepast. Alle teamleiders van de unit rijden inmiddels volledig elektrisch. In 2018 wordt voor het eerst een voertuig aangeschaft met een elektrische belading.
In 2017 zijn we onze CO2-voetafdruk in kaart gaan brengen. Het doel is aan te sluiten bij de klimaatakkoorden van Parijs. De inventarisatie voor 2016 is afgerond en de volgende stap is om een verbinding te leggen tussen de voetafdruk en het activiteitenniveau. Hiermee kunnen we vervolgens bepalen wat onze vorderingen zijn in de tijd met de vermindering van uitstoot van broeikasgassen.
Voor het grondstoffenbeheer zijn we voortdurend bezig om het minimum van milieu-impact te vinden, waarbij we natuurlijk ook oog blijven houden voor de sociale en economische impact. Veel hebben we daarin al bereikt, maar er zijn nog steeds mogelijkheden om binnen de regio kringlopen te sluiten. Daarvoor werken we vaak samen met partners.
Een goed voorbeeld van hoe we lokaal met partners kringlopen sluiten, is het project groene stroom uit gft. Het gft uit de regio wordt al enige tijd op de locatie Wilp-Achterhoek via vergisting verwerkt tot hoogwaardige compost en groene stroom. Sinds medio 2016 wordt een deel van die elektriciteit teruggeleverd. Daarvoor zijn overeenkomsten afgesloten met de duurzame energiecoöperatie Apeldoorn (deA) en met ZutphenEnergie, producent van de groene stroom Attero en Circulus-Berkel. Een deel van die groene stroom levert Attero terug aan de inwoners van Apeldoorn en Zutphen die daarvoor contracten kunnen afsluiten bij de duurzame energieleverancier.
Onze ambitie is het zo hoog mogelijk verwaarden van grondstoffen. We bekijken dat voor iedere grondstofstroom apart. Voor PMD bijvoorbeeld zijn we bijzonder voortvarend geweest in de landelijke discussie over de hoogwaardige recycling van kunststoffen. Samen met andere publieke netwerkorganisaties zijn we gesprekspartner van het Afvalfonds om de kunststofkringloop duurzaam fysiek en financieel te sluiten.
Voor de grondstofstroom textiel is een sorteercentrum in ontwikkeling waarmee de regionale werkgelegenheid wordt versterkt, de milieuwinst van deze in het kader van klimaatverbetering belangrijke stroom wordt vergroot en de afzet volgens mvo-eisen wordt geborgd.
Keukenafval is een potentieel zeer waardevolle stroom voor de bio-economie. In 2017 zijn proeven gedaan om deze stroom apart in te zamelen en is gekeken naar wat de toepassingsmogelijkheden zijn. Die bleken boven verwachting. De komende jaren zal gekeken worden welke toepassingen mogelijk zijn om regionaal het keukenafval te gaan omzetten in waardevolle componenten. We zullen daarvoor samenwerking zoeken met partnerbedrijven om de kennisintensieve ontwikkeling gezamenlijk vorm te geven.
Ook incontinentiemateriaal is een stroom waar we meer waarde uit willen halen. Samen met GMB in Zutphen is een proef opgezet om de luiers te verwerken tot kunstmest en biobrandstoffen. In 2018 wordt de proef geëvalueerd en bekeken of opschaling mogelijk is.